Sonsuza kadar yaşayabilen hayvanlar
Kimse yaşlanma fikrinden hoşlanmaz. Yaşlanma sürecinden kaçmak veya geciktirmek için birçok insan çabalarımıza rağmen, bu yaşamın kaçınılmaz bir parçası gibi görünüyor.
Ama neden? Canlılar yaşlandıklarında neden yavaş yavaş parçalanırlar?
Bunun için bir kelime var: yaşlanma. Hayır, "Bring Me to Life" şarkısını söyleyen rock grubu değil ; yaşlanma, normal işleyişin kademeli olarak bozulması durumudur. Hücresel düzeyde, hücrelerin bölünmeyi durdurması ve sonunda ölmeleri anlamına gelir. Aynı zamanda tüm bir organizmaya (bir canlının artık dış etkenlere yeterince yanıt veremediği durumlarda) veya belirli organ veya dokulara ( sonbaharda ağaçlardan ölen ve düşen yapraklar gibi ) uygulanabilir.
Yaşlanmanın meydana gelme hızını yavaşlatabileceğimiz (veya hızlandırabileceğimiz) yollar olsa da, yine de öyle ya da böyle olacak. Ancak birkaç tür yaşlanma sürecinden tamamen kurtulabilir.
'Ölümsüz' denizanası, Turritopsis dohrnii
Bugüne kadar, 'biyolojik olarak ölümsüz' olarak adlandırılan tek bir tür var: Denizanası Turritopsis dohrnii . Bu küçük, şeffaf hayvanlar dünyanın dört bir yanındaki okyanuslarda takılıyor ve yaşam döngülerinin daha erken bir aşamasına dönerek zamanı geri alabiliyorlar.
Yeni bir denizanası yaşamı, planula adı verilen bir larva aşamasına büyüyen döllenmiş bir yumurta ile başlar. Hızlı bir yüzmeden sonra, planula bir yüzeye (bir kaya, okyanus tabanı veya bir teknenin gövdesi gibi) kilitlenir ve burada bir polip haline gelir: bir ucunda bir ağız ve bir tür '' diğerinde ayak. Bir süre yerinde kalır ve birbirleriyle beslenme tüplerini paylaşan küçük bir polip kolonisine dönüşür.
Sonunda, denizanası türüne bağlı olarak, bu poliplerden biri 'tomurcuk' adı verilen bir büyüme oluşturacak veya birbirinin üzerine istiflenmiş ayrı bölümler oluşturarak koloninin geri kalanından kopabilir. Bu süreç, denizanası yaşam döngüsünün sonraki aşamalarından sorumludur: ephyra (küçük bir denizanası) ve cinsel üreme yeteneğine sahip tam olarak oluşmuş yetişkin aşaması olan medusa.
Diğer çoğu denizanası için bu aşama, hattın sonudur. Ancak Turritopsis dohrnii'nin (ve muhtemelen diğer bazı denizanası türlerinin de) düzgün bir parti numarası vardır: açlık veya yaralanma gibi bir tür çevresel stresle karşı karşıya kaldığında, küçük bir doku bloğuna geri dönebilir ve daha sonra yaşamın cinsel olarak olgunlaşmamış polip aşaması. Bu biraz kelebeğin tırtıla dönüşüne ya da kurbağanın kurbağa yavrusuna dönüşmesine benzer.
Elbette, Turritopsis dohrnii gerçekten 'ölümsüz' değil. Hala avcılar tarafından tüketilebilir veya başka yollarla öldürülebilirler. Bununla birlikte, strese tepki olarak yaşam aşamaları arasında gidip gelme yetenekleri, teoride sonsuza kadar yaşayabilecekleri anlamına gelir.
Hydra
Hydra , bir denizanasının polip aşamasına biraz benziyor (bu, denizanası ve Hydra'nın filum Cnidaria'da gruplandığı göz önüne alındığında bir anlam ifade ediyor ): bir ucunda dokunaç halkalı bir ağza sahip boru şeklindeki bir gövde ve yapışkan bir ayak diğer. Günlerini çoğunlukla tatlı su havuzlarında veya nehirlerde tek bir yerde kalarak ve geçmekte olan herhangi bir avı yakalamak için iğneli dokunaçlarını kullanarak geçiren çok basit hayvanlardır.
Ölümsüzlük iddiaları mı? Hiç yaşlanmıyorlarmış gibi görünüyor . Hydra'nın kök hücreleri , zaman içinde kademeli olarak bozulmak yerine, sonsuz kendini yenileme kapasitesine sahiptir. Bu , solucanlardan insanlara kadar hayvanlarda bulunan ve hücrelerin ne kadar süre yaşayacağını düzenlemede rol oynayan FoxO genleri adı verilen belirli bir gen kümesi sayesindedir .
Hydra'nın kök hücreleri söz konusu olduğunda, aşırı miktarda FoxO gen ekspresyonu var gibi görünüyor. Araştırmacılar FoxO genlerinin çalışmasını engellediklerinde , Hydra hücrelerinin yaşlanma belirtileri göstermeye başladığını ve artık eskisi gibi yenilenmeyeceğini keşfettiler . Hala nasıl çalıştığını tam olarak bilmiyoruz, ancak bu genlerin Hydra'nın sonsuz gençliğini sürdürmede açıkça önemli bir rol oynadığını biliyoruz .
Oldukça ölümsüz olmayan ıstakozlar
Istakozlar da yaşlanma yaşamazlar. Hydra’nın belirli genlere olan güveninin aksine , uzun ömürlülüğü DNA'larını sonsuz bir şekilde onarabilmeleri sayesindedir.
Normalde DNA kopyalama ve hücre bölünmesi sürecinde, telomer adı verilen kromozomlar üzerindeki koruyucu uçlar yavaş yavaş kısalır ve kısalır ve çok kısa olduklarında hücre yaşlanmaya girer ve bölünmeye devam edemez.
Telomerleri yeniden üretmeye devam eden telomeraz adı verilen bir enzimin hiç bitmeyen kaynağı sayesinde ıstakozlar bu sorunu yaşamaz. Yetişkin yaşamları boyunca tüm hücrelerinde bu enzimden bol miktarda üretirler ve bu da onların genç DNA'yı sonsuza kadar sürdürmelerine izin verir.
Telomeraz ıstakozlara özgü değildir. İnsanlar dahil diğer birçok hayvanda mevcuttur, ancak embriyonik yaşam aşamasını geçtikten sonra, diğer hücrelerin çoğundaki telomeraz seviyeleri düşer ve telomerleri sürekli olarak yeniden inşa etmek için yeterli değildir.
Ne yazık ki ıstakozlar için bir sorun var: Kendi kabukları için gerçekten çok büyüyorlar. Istakozlar sürekli olarak büyüyor ve büyüyor, ancak kabukları boyutlarını değiştiremiyor, bu da ömür boyu çok küçük kabukları atıp her seferinde yepyeni bir dış iskelet yetiştirmek anlamına geliyor. Bu oldukça fazla enerji gerektirir. Sonunda, bir kabuğu tüy dökmek ve yenisini büyütmek için gereken enerji miktarı çok fazladır. Istakoz tükenme, hastalık, avlanma veya kabuk çökmesine yenik düşer.
Daima genç?
Yaşlanmayan bir varoluşa kışkırtıcı bakışlar sunan birçok başka hayvan (ve hayvansal olmayan!) Türü vardır: çıplak kör fareler için ölme riski yaşlandıkça artmaz ; Dünyanın bilinen en eski kolonyal olmayan hayvanı olan Ming adında, okyanusta yaşayan , oldukça strese dayanıklı bir quahog midyesi, ancak araştırmacılar onu okyanustan çıkarıp kaç yaşında olduğunu öğrenmek istediklerinde 500 yıl sonra (tesadüfen) öldü. ; inanılmaz derecede eski olan bristlecone çamları , daha genç ağaçların yaptığı kadar sorunsuz işliyor ; Bir sarsıntı aspens özel koloni yaklaşık 80.000 yaşında olduğu düşünülüyor… ve zamanın geçişine meydan okuyan alışılmadık derecede uzun ömürlü birçok tür var.
İnsanlar için de sonsuz gençliğin anahtarını elinde tutuyorlar mı? İnsanlarda yaşlanmanın, birçoğunu hala tam olarak anlamadığımız çok sayıda faktöre bağlı olduğunu biliyoruz. Belki başka türlerden alınan bu örnekler, bu süreçlere biraz daha ışık tutabilir.
Kaynak
www.science.org.au/curious/
Yorumlar
Yorum Gönder