Kullandığınız masaüstü bilgisayar ya da notebooklarınızın bakım zamanı geldiğini düşündüğünüzde format attırırsınız ama bir bakarsınız ki eski halinden daha kötü durumda. Aslında var olan donanımınız değişiklik yapılmadan format bakımından sonra eski halinden daha kötü hale gelmez. Uygulamalarda veya bakımında yanlışlık yapmış olma olasılığınız çok yüksek. Yazılımsal bakım için atılan formattan sonra bilgisayarda donma sebepleri ise şunlar olabilir;
Format Atılan ISO Kalıbı
Genellikle format attıktan sonra donma nedeninin altında bozuk ISO dosyası ile format atmak donmalara neden olur. İnternet üzerinden edindiğiniz minimum hale getirilmiş, ek yazılımlar çıkarılmış, arkaplan uygulamaları azaltılmış, basitleştirilmiştir vb. böyle Windows ISO dosyaları sizlere cazip gelebilir. Aslında herkes daha az sistem tüketen bilgisayarda az CPU ve RAM kullanan Windows ISO’su ile kurulum yapmak ister ama bu işin gerçek tarafı ise genelde bu ISO kalıplarında yaşanılan uyumsuzluk sıkıntıları. Windows içerisinde çalışan programların çoğu birbiri ile senkronize şekilde çalışmaktadır. Yani birbiri ile bağlantılıdır. Bu bağlantı arasından bir yazılımı çıkarırsanız sorunlu işletim sistemi ile başa çıkamazsınız. Format sonrasında donma yaşamak istemiyorsanız sizin için ilk doğru seçim orijinal ISO kalıbı ile format atmaktır.
Format Atılan CD/DVD
Çağımızda CD/DVD kalmadı diyenler olabilir ama USB yerine hala eski yöntem CD ya da DVD yönteminin kullananlar hala bulunmakta. Rufush ile USB üzerinden format atmak yerine CD/DVD kullanıyorsanız okuyucunuzun sağlam olduğundan ve CD/DVD de çizik sorun olmadığından emin olmalısınız. Kurulum esnasında okunmayan bu kurulum yönteminde sistem dosyalarında sorunlar olabilir. Unutmadan bir şeyi de belirtelim CD ve DVD lerin bir ömrü vardır yani 10 yıllık sararmış bir DVD ile format atmaya çalışıyorsanız ömrü geçmiş bu yöntem yerine USB ile format atmayı seçmelisiniz.
Chipset Driver
Sorunsuz format attığınızı düşünüyorsunuz yani ISO kalıbı sağlam kurduğunuz Windows’unda sağlam olduğunu düşünüyorsunuz. Bu sefer format sonrasında donma sebepleri arasında Chipset driveri gelir. Aslında kullanıcılar pek önemsemese de Chipset Driveri önemli sürücüler arasındadır. Chipset bilgisayarda trafik yönlendirme görevini gören bir aygıttır. Yani işlenen bilgileri sıraya koyar RAM, CPU gibi aygıtlara görevlerini bildirir. Chipset driveri kurulmamış bilgisayarda trafik karışacağı için format sonrasında donmalar yaşayabilirsiniz. Yonga seti olarak bilinen chipset driveri kuruluysa işlenen bilgide karmaşıklık olmaz ve sorunsuz kullanım yaşarsınız.
Ekran Kartı Driver
Dahili ya da harici fark etmez bir görüntü almanızı sağlayan APU görüntü sağlayıcısı ya da PCI harici görüntü sağlayıcı bulunmaktadır. Bu görüntüyü sağlayan ekran kartlarının driverlerini kurmaz iseniz çok net olmayan ve yavaş donan pencereler ile karşı karşıya kalırsınız. Ekran kartı driveri kurulumu yapıldıktan sonra daha akıcı formattan sonra donmayan bilgisayar deneyimi yaşarsınız.
Format Doğru Atıldı Mı?
Formatı doğru attığınızı düşündünüz mü pekâlâ? Doğru kurulumu yapılmayan format işlemi sürekli sorunlar yaşamanıze sebep olacaktır. Format sonrasında donma nedenleri arasında da doğru kurulumu yapılmamış bir işletim sistemi bulunabilir.
HDD ya da SSD Sağlam mı?
Format attıktan sonra bilgisayar donuyor ise bunun nedenleri arasında eskimeye yüz tutmuş bad sector yani ölü alanı bulunan bir HDD ya da arızalı bir SSD olabilir. HDD lerin yapısı küçük bir iğne ve içerisinde bulunan HDD bölümlerini okumaya yöneliktir. HDD ler bu iğne yardımı ile sürekli bu içerisinde bulunan bölümleri yazar ve siler zaman ile ya da ani elektrik kesintisi gibi durumlarda bu yazma esnasında bad sector yani ölü alan oluşabilir. Bu alanları okuma esnasında HDD okuyamaz ve size bu okuma esnasını donma olarak yansıtır. Aynısı elektriksel yapıya sahip yeni nesil SSD lerde belirli okuma ve yazma sınırı olduğu için geçerlidir. Bu sorunun var olup olmadığını disk kontrol programları ile kolaylıkla öğrenebilirsiniz.
Depolama Alanı Yeterli Mi?
Kurulum yaptığınız diskin alanı yeterli mi bu da az da olsa önemli sorunlar arasında. Windows 10’un 32 bit versiyonu için minumum 16 GB alan isterken, 64 bit versiyonu için ise 32 GB alan ister. Eğer siz bu minumum gereksinime göre disk bölümü yaratırsanız sorunlar yaşayalabilirsiniz. Zira ağzına kadar dolu bir disk bölümü şişmiş bir diskten farksızdır. Minimum disk alanınızı ihtiyaçlarınız doğrultusunda belirleyin. Çünkü driver, oyun, tarayıcı geçmişi vb. göz önüne almadan belirlediğiniz az boyutlandırılmış disk alanı sizi formattan sonra kurulum yaptığınızda şişmiş bir şekilde karşılayacaktır.
Yeni İşletim Sistemi Minumum Gereksinimler
Genellikle Windows 7 ya da 8, 8.1 kullanıcıların Windows 10’a geçmesi ile karşılaştıkları sorunlardan birisidir. Aslında Windows 10 diğer sürümlere gere daha stabil bir işletim sistemidir. Ama minumum sistem gereksinimleri diğerlerinden farklıdır. Eski bir bilgisayar sahibi iseniz format sonrası donma nedeni ile karşılaşmanızın en büyük sebepleri arasında bu yer almaktadır.
Harici Ek Driver Sorunları
Format sonrası driverlerin hepsini doğru kurdunuz mu? Ya da güncel driverleri yani sürücüleri kurdunuz mu? Bunlardan kesinlikle emin değilseniz aygıt yöneticisinden driver sürümlerini kontrol edip donma sorunlarınıza çözümü bulabilirsiniz.
Son Olarak Bir Öneri Notu:
Cihazınızın fiziksel olarak donanımlarının arızalı olup olmadığını anlayamıyorsanız BurnInTest programı sizin için bilgisayar donanımlarınızın arızalı olup olmadığını, tamir vaktinin gelip gelmediğini söyleyebilir.