Tasarımın elementlerini renk, çizgi, doku, biçim ve ölçü olarak beş temelde ele alabiliriz.
Renk – Ton: Herhangi bir tasarım hemen hemen herkes için önemli bir olayı, durumu, duyguyu çağrıştırmıyorsa veya gerçekten iyi planlanmış bir tasarım değilse renkli olanın siyah-beyaz olana tercih edilmesi daha olasıdır. Bunun sebebi olarak da renklerin insan zihni üzerindeki etkileri ele alınabilir. Örneğin; sıcak ve daha canlı renklerin uyarıcı, soğuk ve soluk renklerin ise sakinleştirici oluşu genel kabuller arasındadır. Peki tasarımda yansıtılmak istenen mesaj ya da duygu en doğru şekilde nasıl aktarılır? Cevap, günlük hayatımızda da her gün kullandığımız “renk uyumu”. Yalnızca üç ana rengi (kırmızı, mavi, sarı) bilen biri ara renkleri (mor, yeşil, turuncu) de oluşturabilir. Bu altı renkli renk skalası da birbirleri içinde karıştırılarak on iki farklı renk elde etmemizi sağlar.
Bu renk skalasında bize yardım edecek olan, karşılıklı duran armonik (tamamlayıcı) renklerdir. Birbirleriyle uyumlu bir kontrast oluşturduklarından karıştırıldıklarında gri elde edilmektedir. O halde, iyi bir tasarım için kontrast oluşturabilen en az iki renkli bir renk paleti şarttır diyebilir miyiz?
Renkler üç farklı boyuta sahip olduğundan seçilen renk sayısının bir önemi yoktur. Rengin türü (uzunluğu), tonu (genişliği) ve yoğunluğu (derinliği) sayesinde tek bir seçimle bile dikkat çekici renk paletleri hazırlanabilir.
Örnek paletleri ele alacak olursak; renk türü rengin ismiyle (mavi, kırmızı), renk tonu eklenen siyah ve beyaz miktarına bağlı olarak açıklık ve koyuluğuyla, renk yoğunluğu ise rengin parlaklığı ile ilgilidir.
Görüldüğü gibi, renk teorisi hakkında fikri olsun olmasın herkes seçtiği rengin tonları ve yoğunluğuyla oynayarak kendi özgün paletlerini yaratabilir.
Diğer yandan, tasarımlardaki renk uyumları gibi daha önce de bahsettiğim renklerin çağrıştırdığı duygu ve anlamlar belki de dikkat edilmesi gereken en önemli özelliktir. Tasarımcı, rengin kültürel değerine özel bir ilgi göstererek seçim yapmalıdır. Her bir bireyin kişisel çıkarımlarına uygun tasarlamak mümkün olmasa da hedef kitlenin genel tercihlerini dikkate almak önemlidir.
Çizgi: Her ne kadar tasarımın kontrol edilmesi en kolay olarak görülen elementi çizgi olsa da şekillerine, kalınlık ve inceliklerine göre mesajın iletim sırasını belirleyebilir, yazıları ve resimleri bölebilir, vurgulamada kullanılabilirler. Bu önemli özelliklerinden dolayı doğru yerde, doğru şekil ve biçimde kullanılmaları tasarımda karmaşa yaratmamak adına önemlidir. Örneğin; yatay çizgi durgunluğu, düşey çizgi saygınlığı, kıvrımlı çizgi zarafeti ve çapraz çizgiler (diyagonal) canlılığı temsil etmektedirler.
Doku: Tasarımın yüzeyinde, arka planında bulunan düzene basitçe doku diyebiliriz. Aktarılmak istenen mesajın canlılığı ve durgunluğu konusunda büyük bir öneme sahip olsa da aşırıya kaçma durumlarında tüm tasarımın düzenini de bozabilmektedir. Bu nedenle arka planın renk tonlarıyla oynamak, birkaç kontrast kullanmak ve sadelikten yana olmak daha dikkat çekici ve anlaşılır ürünler ortaya koymayı sağlayabilir.
Biçim: Çizgiler, geometrik ve organik şekiller, renkler ve tonlar, tercih edilen doku biçimi oluşturan temel yapılardır. Tüm bu unsurların uyumu biçimi oluşturmaktadır.
Ölçü: Tasarımda göze ilk çarpan düzen ve kompozisyonun temelinde ölçü bulunmaktadır. Kullanılan yazı, şekil ve resimlerin aralarındaki boşluk oranları, önem sıralarına göre boyutlarının farklılaşması tasarımın etkileyiciliğini arttırmaktadır.
Bahsettiğimiz hammaddelerin önem sırası her tasarımcı için farklı olsa da genel olarak tasarım alanında önemli olan adımlardan bahsettik. Bu alana ilgi duymaya başlayan herkes için tüm bu elementleri doğru şekilde bir araya getirmeyi öğrenmek, zorlu bir süreç gibi gözükebilir fakat tasarım süreci bizlere de kural koyma ayrıcalığı vermektedir. Bu sayede, amacımıza uygun olarak istediğimiz yöntemlerle özgün bir ürün ortaya koymak düşündüğümüzden daha zevkli olabilir. Bahsettiğimiz adımları yalnızca mesajı doğru aktarmada birer araç olarak görmeye başladığımızda korkutucu gibi gözüken tasarlama süreci aslında kendi zevk ve beğenilerimizi keşfetme yolculuğuna dönüşecektir.
Bu konu hakkında videolara ve kitaplara da göz atmak isterseniz, aşağıda bulunan ve benim de yararlandığım kaynakları inceleyebilirsiniz.
https://youtube.com/playlist?list=PLpQQipWcxwt8vVzFpoJS5TtCh8Ktke9TH
İletişim ve Grafik Tasarım - Emre Becer